Toplantıya ev sahipliği yapan TEPAV Direktörü Güven Sak, açılış konuşmasında iki komşu ülkeden farklı alanlarda faaliyet gösteren sekiz sivil toplum kuruluşunun ilk kez bir araya gelerek dokuz ay boyunca toplumlar arası kamu diplomasisi inşa etmek için gösterdiği etkin çabanın önemini vurguladı.

Türkiye -Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi için yeni yollara ve kazan-kazan durumu yaratacak projelere ihtiyaç duyulduğunu belirten Sak, gazeteci değişim programları, kültür-sanat alanında işbirlikleri ve teknoloji alanından girişimcilerin buluşmaları gibi geniş bir yelpazeye yayılan farklı bileşenler içeren programa verdiği destek için Avrupa Birliği’ne teşekkür etti.   

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Maslahatgüzarı Bela Szombati açılış konuşmasında katılımcıları selamlayarak “Türkiye ve Ermenistan arasında ikili ilişkiler 1993 yılından bu yana tıkanmış durumda. 2009 yılında iki tarafın da imzaladığı protokoller iki ülke arasındaki ilişkilerinin normalleşmesine doğru atılmış önemli bir adım olmasına rağmen sürecin devamı gelmedi. Avrupa Birliği, bu programla, yenilikçi ve kapsayıcı bir şekilde, iki ülke halkı arasındaki temasların artırılması, ekonomi ve iş dünyası arasında bağların güçlendirilmesi, eğitim ve kültür faaliyetlerinin teşvik edilmesi ve her iki toplumda tarafsız bilgiye erişimin kolaylaştırılması için çaba gösteren sivil toplum faaliyetlerini desteklemeyi hedefliyor.’’ dedi.

Hrant Dink Vakfı’ndan Programın İletişim Koordinatörü olarak görev yapan Burcu Becermen ve Ermenistan merkezli Eurasia Partnership Foundation Direktör Yardımcısı Vazgen Karapetyan tarafından yapılan sunumda, program kapsamında yürütülen faaliyetler, yararlanıcılar, program kapsamında bugüne kadar elde edilen sonuçlar ve gelecek faaliyetler hakkında toplantıya katılan sivil toplum kuruluşları, akademisyenler, uluslararası kuruluşlar, Türkiye ve Ermenistan’dan basın mensuplarına bilgi verildi.

Ocak 2014’de başlayan program, son dokuz ayda önemli sonuçlar elde etti. Normalleşme sürecine kendi proje fikirleriyle katılmak isteyen yeni aktörlerin, kişi ve kuruluşların desteklenmesi için tasarlanan Hibe Programı’na her iki ülkeden toplam 130 başvuru geldi. Komşu ülkeyi tanıma fırsatı sağlayan Seyahat Fonu’na 520 başvuru yapıldı.

Aralarında üniversiteler, araştırma ve kültür merkezleri de bulunan Türkiye ve Ermenistan’dan 88 kuruluş komşu ülkeden uzmanları ortak çalışmalar yapmak üzere kendi ülkelerine davet ettiler. İki ülkenin sanatçıları 60 farklı ortak film projesi geliştirdi. Her iki ülkeden toplam 40 öğretmen toplumlar arası güven inşası için düzenlenen yaz okulunda bir araya geldi. Türkiye’den 50’yi aşkın yatırımcı, Ermenistan’ı ziyaret etmek ve işbirliği olanaklarını araştırmak yönündeki taleplerini iletti.

Program kapsamında yürütülen bütün bu faaliyetler her iki ülke toplumunun da diyalog sürecine yoğun bir ilgi gösterdiğinin emareleri. Önümüzdeki günlerde bir araya gelecek olan Ermenistan ve Türkiye’den mimar ve sanat tarihçileri grubunun Türkiye’de bulunan Ermeni kültür mirası üzerine yapacağı ortak incelemeler, gelecekte bu eserlerin uygun bir şekilde restore edilebilmesi için  önemli bir katkı sağlayacak.

Konsorsiyum üyeleri, program kapsamındaki faaliyetlerin ve ortaya çıkacak sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi gelişmelerin önümüzdeki aylarda Türkiye-Ermenistan ilişkilerini olumlu yönde etkileyebileceğini kaydetti.

Her iki ülkede, sivil toplumun normalleşme ve karşılıklı etkileşim konusundaki talep ve rollerinde önemli bir artış olduğuna dikkat çeken Burcu Becermen ‘’Türkiye’den farklı kesimlerden ve farklı bölgelerden, pek çok birey ve sivil toplum kuruluşu Programa büyük bir ilgi gösterdi, programla ilgili düzenlediğimiz bilgilendirme toplantılarına katıldı. Her gün Türkiye’nin farklı şehirlerinden pek çok kişi bizlerle temasa geçerek, programa nasıl dahil olabileceklerini, Ermenistan’a nasıl seyahat edebileceklerini soruyor; Ermenilerle tanışmak, komşu ülkeyi ve kültürünü tanımak istediklerini iletiyorlar. Sınırın Türkiye tarafından kapatıldığını ve Türkiye’de komşu ülke olmasına rağmen Ermenistan’la ilgili farkındalığın çok daha düşük olduğunu dikkate alırsak, bu konudaki yoğun talep Türkiye’de sivil toplumun normalleşme sürecine önemli bir destek verdiğini gösteriyor.” dedi.

Program kapsamında Ermenistan’da yürütülen faaliyetleri anlatan Vazgen Karapetyan, programın Ermenistan’da nasıl algılandığına dair bilgiler de verdi. “Türkiye’de her gün yüzbinlerce hatta milyonlarca Türkiye vatandaşı sivil toplumun gelişmesi için çaba gösteriyor. Türkiye’nin daha da demokratik bir toplum olmasına katkıda bulunan bu sivil toplum çalışmalarını yürüten kişiler arasında aynı zamanda geçmişleri üzerine yeniden düşünmek ve ulusal hafızadaki boşlukları doldurmak için çaba gösteren bireyler de bulunuyor. Bu süreçte, pek çok insan Ermenistan-Türkiye ilişkilerinde yaşanan trajediyi öğreniyor, adına tarih desek bile özünde birer aile hikayesi olan ve bu hikayelerden oluşan geçmişlerini anlamak için çaba gösteriyor. Bizim programımız da bunu yapabilmek için önemli bir fırsat sağlıyor. Diğer taraftan, Ermeniler de günümüz Türkiye’sinin toplumunu tanıma fırsatı buluyor, komşu ülkenin halklarına dair sahip olabildikleri ‘kötü imaj’ ortadan kalkıyor.’’

TEPAV’dan Ussal Şahbaz, TEPAV’ın Türkiye ve Ermenistan’daki KOBİ’ler arasında ekonomik işbirliğine dair fırsatları incelemek amacıyla yürüttüğü sektörel araştırma hakkında bilgiler paylaştı. TEPAV tarafından yürütülen başka bir program bileşeni olan Girişimciler Değişim Projesi kapsamında Ermenistan’a gitmek için yoğun ilgi gösteren yatırımcılar ve girişimciler nedeniyle, Türkiye’den katılımcı sayısını iki katına çıkardıklarını belirtti.

Değişim projesi ile Türkiye’den 30 melek yatırımcı ve genç girişimci Ermenistan’ı ziyaret ederek 8-9 Kasım tarihlerinde  Gümrü kentinde düzenlenecek Ermenistan-Türkiye Startup Weekend etkinliğine katılacak. Önemli bir girişimcilik maratonu olan etkinlik boyunca Türkiye’den girişimcilerin, Ermenistan’dan akranları ile birlikte üretecekleri fikirler her iki ülkenin yatırımcılarından oluşan bir jüri tarafından değerlendirilecek. Değişim projesi, iki ülkenin girişimcileri arasında sınır-ötesi bağların kurulmasında ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinde önemli bir rol oynayacak.

Programı yürüten konsorsiyum, program kapsamında elde edilen sonuçları ve çıkarılan dersleri Türkiye ve Ermenistan’daki paydaşlarıyla paylaşabilmek amacıyla, 2015 yazında İstanbul ve Yerevan’da bilgilendirme toplantıları düzenleyecek.

Program kapsamında devam eden projelerle önümüzdeki günlerde düzenlenecek faaliyetler hakkında bilgiler, programın üç dilli internet sitesi www.armenia-turkey.net  adresinden duyurulacak.